Rond de klok van 5.00 uur werden we gewekt door Arabische klanken uit de minaret van de moskee in Bethlehem. De Korantekst die gezongen wordt, schijnt alleen op vrijdag ‘life’ te zijn. Vandaag kwam het dus van een geluidsdrager. Ongeveer 75% van de inwoners is hier moslim en 25% christen. Een halve eeuw geleden was dat precies andersom. Om 7.00 uur ontbijten en 7.45 uur in de bus naar het Herdersveld om daar om 8.00 uur een woord- en gebedsviering te houden. We kregen een hele mooie plaats toebedeeld door de dienstdoende Franciscaan: de grot waar de herders vroeger verbleven. Enkele pelgrims zeiden later dat deze plek en dat moment iets met hen deed. De viering was een voorproefje op kerstmis, wat kun je anders vieren op deze plaats op steenworp afstand van de geboorte van Jezus?
Voordat we naar de Geboortekerk gingen, bezochten we een winkel die devotionalia, beelden, sieraden, en andere artikelen verkoopt. Het bijzondere van deze winkel is dat deze van een coöperatie is, die de winst die wordt gemaakt, besteedt aan voorzieningen voor armlastige gezinnen van Palestijnse Christenen. We werden verwelkomd door een enthousiaste verkoper die graag zijn artikelen voor dit goede doel verkoopt.
Met gevulde tasjes gingen we de bus weer in, op weg naar de Geboortekerk. Nadat de bus was geparkeerd, maakten we een klein wandelingetje om eerst naar een terras te gaan voor een heerlijke kop koffie (deze was echt lekker!) om vervolgens achter in de wachtrij aan te sluiten voor het bezichtigen van de plek waar Jezus ter wereld zou zijn gekomen. Deze bevindt zich in een ondergrondse grot in de kerk. Voor de meesten was het de twee-en-half-uur wachten wel waard voor dit bijzondere maar snelle moment. ‘Je moet hier toch één keer in je leven zijn geweest’ zeiden meerdere pelgrims. Een groepje dat niet zo lang wilde of kon staan, heeft de aan de Geboortekerk grenzende Catharinakerk bezocht. Deze is in tegenstelling tot de Geboortekerk (in beheer van de Grieks-orthodoxe kerk) in beheer van de Rooms Katholieke kerk (Franciscanen). Op die plaats zou kerkvader Hiëronymus hebben gewoond. Een beeld van hem staat op de binnenplaats voor de ingang van de kerk. Na de bezoeken aan de Geboortekerk en Catharinakerk, gebruikten we een heerlijke lunch in het nabijgelegen restaurant Saint George (Sint Joris).
Na de lunch werden de mensen die voor een rustige middag hadden gekozen, eerst bij het hotel afgezet. De bus reed vervolgens naar Jeruzalem waar een deel van de groep het Israëlisch Museum ging bezoeken en het andere deel Yad Vashem, het museum over de holocaust. Yad Vashem werd als heel indrukwekkend ervaren. In het Israelisch Museum konden vooral de kunstliefhebbers hun hart ophalen. ‘Wij hebben een ‘Van Gogh’ zien hangen die in Nederland niet te zien is’ was een enthousiaste reactie van een museumbezoeker.
’s Avonds in het hotel, na het diner, hadden wij verwacht te spreken met enkele Palestijnse christenen, met name over hun positie en leefomstandigheden in Bethlehem. Zoals er meer dingen deze week anders gaan dan het vooraf opgestelde programma, werd het een gesprek met een Palestijnse moslim die als afdelingsmanager in het hotel werkt. We voerden dat gesprek in het Engels. Het was heel interessant en indrukwekkend, hoe hij vertelde dat er eigenlijk voor Palestijnse moslims, en zeker voor de nieuwe generatie, geen toekomstperspectief in Bethlehem of omstreken is en dat hij, samen met zijn vrouw en drie kinderen, het liefst zou emigreren naar Canada.
